Behoud van biodiversiteit
Het behoud van biodiversiteit is een belangrijk punt in de missies die het Domein zich voorneemt. Als beschermers van een natuurlijke site met een uitzonderlijke biodiversiteit, willen we die site behouden en versterken. We ondernemen dus verschillende acties om de habitat te herstellen. Naast tal van programma’s voor het behoud en de herintroductie van Europese soorten, neemt het Domein ook deel aan programma’s voor het behoud van soorten die oorspronkelijk leefden op onze site en in onze streken.
Kraamkliniek voor hoefijzerneusvleermuizen
Het Domein bouwde in samenwerking met het Departement Natuur en Bos (DNF) en Natagora, een kraamkliniek voor hoefijzerneusvleermuizen in de zolderverdieping van Tivoli, in het hart van het Wildpark. De hoefijzerneusvleermuis is een zeldzame en bedreigdevleermuissoort die we vooral terugvinden in het Boine-massief.
.jpg)
Centrum voor de bescherming van de gladde slang
In 2017 werd er een centrum opgericht voor de bescherming van autochtone reptielen. Hierdoor konden we 70 gladde slangen (kleine slangensoort) opvangen tijdens werken aan hun natuurlijke habitat, de spoorwegen. Dankzij dit centrum werden er honderden reptielen geboren en weer in hun natuurlijke omgeving geplaatst.
Op dit moment gaat het al om 883 dieren. Het centrum wordt gesubsidieerd door Infrabel en SPW en kan in de toekomst ingezet worden voor gelijkaardige projecten.
.jpg)
Herintroductie van geelbuikvuurpadden
In de jaren 70 dacht men dat deze kleine pad verdwenen was in onze contreien. Maar dat was buiten de goede wil van een anoniem persoon gerekend die de laatste exemplaren in België wist te redden, komende van de site van Sart-Tilman.
Sindsdien werd er een herintroductieprogramma opgericht, dankzij een samenwerking met Natagora, het DNF en Defensie. In 2019 gaf het project Life in Quarries het startschot voor een samenwerking tussen het SPW-DNF, Natagora en het Domein van de Grotten van Han. Het doel: een herintroductieprogramma lanceren voor deze kleine geelbuikvuurpad in de steengroeves. Sinds 2020 werden er al 1.400 padden geherintroduceerd in de Waalse regio. Door een nieuwe populatie van de geelbuikvuurpad te creëren, helpen we de soort voort te bestaan.
.jpg)
Herintroductie van de boomkikker
De boomkikker is een kleine amfibie die vroeger veel te vinden was in Wallonië. De kikker verdween een dertigtal jaar geleden echter in het zuiden van het land na een langzame daling van het aantal. De oorzaken van deze verdwijning in Wallonië zijn inmiddels gekend.
Het Domein werkt mee aan het herintroductieprogrammain Wallonië. Dit project – een initiatief van Natagora – wil de soort herintroduceren op 4 verschillende plekken: 1 in de Gaume en 3 in Famenne. Het Domein van de Grotten van Han ontvangt eiklompjes van de boomkikker uit Vlaanderen. Zodra de eitjes zijn uitgekomen, worden de kikkervisjes opgekweekt tot hun volledige metamorfose. De jonge boomkikkers worden dan weer geplaatst in vooraf geselecteerde omgevingen. In 2022 slaagde het Domein erin om al 2.000 boomkikkers in hun natuurlijke habitat vrij te laten, in de Gaume en in Famenne.
Versterking van de populatie van witte ooievaar in Famenne
Het Domein van de Grotten van Han startte met de hulp van het KBIN een kweekprogramma van de witte ooievaar om zo de huidige populatie te vergroten. In Famenne, bestaande uit ongeveer 45 % weiland, blijkt specifiek de omgeving van het Domein van de Grotten van Han uitermate geschikt voor deze diersoort dankzij de vele weides in de valleien.
In 2022 verlieten de eerste twee ooievaars het Domein aan het eind van de zomer om zo hun eerste trek te doen.
Inventarisatie van inheemse soorten
In het Wildpark van maar liefst 250 hectare is een bijzonder rijke, natuurlijke biodiversiteit te vinden, bestaande uit duizenden planten- en dierensoorten. Sommigen zijn zelfs erg zeldzaam zoals de kleine hoefijzerneus (een vleermuis), maar ook leven er vossen, dassen, ijsvogels, reigers, eekhoorns...
Het Wildpark werkt nauw samen met meerdere wetenschappelijke instellingen om de verschillende soorten op de site te inventariseren en op te volgen. In juni 2017 voerden de experts van Natagora een uitgebreid onderzoek om de soorten op de site van het Wildpark te tellen, in het kader van de ‘1.000 soorten dag’. Het grote publiek kon die dag dankzij allerlei animatie de rijke biodiversiteit van de site ontdekken. De telling van Natagora gaf een indrukwekkend resultaat: 1.600 verschillende soorten in slechts één deel van het Wildpark.
Opvolging en ringen van vogels
Dankzij de hulp van de ornithologen van het KBIN, konden we honderden roofvogels, raven en zwarte kraaien opvolgen. Zo kwamen de wetenschappers meer te weten over de verspreiding van de vogels, de eventuele aanwezigheid van ziektes en de doodsoorzaken van de vogels.
De Grotten van Han, de thuis voor een tiental vleermuissoorten
Een jaarlijkse telling van vleermuizen vertelde ons dat er 409 vleermuizen en een tiental vleermuissoorten leven in de grotten. We werkten hiervoor samen met Plecotus, de afdeling voor vleermuizen van Natagora.
In 2020, ten gevolge van de lockdown, installeerde zich een kolonie van grote hoefijzerneuzen in het Hol van Enfaule, de ondergrondse ingang van het speleoparcours. Dit is een van de meest bedreigde vleermuissoorten. Het Domein besloot vervolgens om de toegang via die plek te verbieden om hen zo niet te storen. Sindsdien komen er elk jaar vrouwtjes zich nestelen om hun jongen op de wereld te brengen. De kolonie werd nog niet exact geteld, maar het zou om een twintigtal vleermuizen gaan.
.jpg)
Observatie van de oehoe
Een van de projecten van het Domein betreft het onthullen van de geheimen van het wilde leven op de site. Al meer dan zeven jaar lang, maakt een oehoekoppel een nest op de rotsen van Faule, in het hart van het Wildpark. Ze doen dat steeds op dezelfde plek. Na een studie van technische haalbaarheid en tal van maatregelen om de vogels niet te storen, slaagden we erin om een observatiecamera te installeren: de Bubocam. Het resultaat is schitterend!
Dit project is een primeur in Europa als het over deze diersoort gaat. In 2022 kon de camera dag en nacht de levenscyclus van de oehoe volgen: de paringsdans van het mannetje, de paring, het leggen van de eieren, het broeden, het uitkomen van de eieren en het uitbreken van de kleintjes om vervolgens hun eerste vlucht te ondernemen! De beelden worden met het publiek gedeeld op de Instagram-pagina: Secrets of Wildlife.
.jpg)
Behoud van biotopen
We startten heel wat projecten op om habitats te herstellen om zo de oorspronkelijke biodiversiteit te verbeteren op het Domein. Dit gebeurde in samenwerking met het DNF en natuurorganisaties en leidde onder meer tot:
- De restauratie van 1,1 ha van kalkgrasland (voor onder meer de bescherming van de vlinder zomererebia).
- Creatie van 2,1 ha hoogstamboomgaarden om meer voedsel te voorzien voor de kleine hoefijzerneus en andere handvleugelige.
Behoud van diersoorten
Heel wat Europese diersoorten zijn met uitsterven bedreigd door menselijke activiteiten en de verkleining van hun natuurlijke habitat. Door deze soorten in ons Wildpark te verwelkomen voor kweekprogramma’s zoals EEP of EAZA Ex-Situ (European Association of Zoo and Aquaria) dragen we bij aan het behoud van deze soorten.
We nemen ook actief deel aan herintroductieprogramma’s waarbij bepaalde diersoorten weer vrijgelaten worden, onder begeleiding van internationale organisaties.
